Lý do tốc độ 5G không ổn định, đôi khi chỉ bằng 4G

Sau một tuần kể từ khi 5G được triển khai thương mại, nhiều người dùng phản ánh rằng tốc độ mạng vẫn chưa ổn định và có sự chênh lệch đáng kể giữa các địa điểm khác nhau.

Qua thử nghiệm tại một số khu vực ở Hà Nội và TP HCM bằng các ứng dụng như i-Speed và Ookla Speedtest, kết quả cho thấy mạng 5G đôi khi có thể đạt tốc độ trên 700 Mbps, nhưng chỉ cách đó vài chục mét, tốc độ lại giảm xuống dưới 100 Mbps.

Theo ông Affandy Johan, chuyên gia phân tích tại Ookla – đơn vị phát triển Speedtest, “5G tại Việt Nam hiện vẫn trong giai đoạn đầu”, do đó việc tốc độ và tín hiệu chưa ổn định là điều dễ hiểu. Người dùng sẽ cần thêm thời gian để trải nghiệm mạng 5G đạt sự ổn định tương đương 4G. Một số yếu tố chính ảnh hưởng đến tốc độ bao gồm khoảng cách đến trạm phát sóng, các vật cản, và số lượng thiết bị kết nối tại một trạm cùng lúc.

Theo ông Johan, khi triển khai 5G, các nhà mạng thường tập trung vào những khu vực đô thị đông đúc. Khi số lượng người dùng chưa nhiều, một số trạm phát sóng có thể “dư thừa dung lượng”, dẫn đến tốc độ truy cập đạt mức rất cao.

Một trong những hạn chế trong giai đoạn đầu này là số lượng trạm phát còn ít, khiến vùng phủ sóng không đồng đều, đặc biệt là ở những nơi đông người hoặc trong các tòa nhà. Hơn nữa, mạng 5G của Viettel đang hoạt động trên tần số trung bình 2,6 GHz, trong khi 4G sử dụng tần số 1,8 GHz. Về lý thuyết, tần số cao hơn thường sẽ có mức suy hao lớn hơn, khiến độ phủ sóng của một trạm 5G với tần số này có thể thấp hơn từ 15-20% so với một trạm 4G hiện tại.

Dựa trên những nguyên nhân đã nêu, nhà phân tích từ Ookla nhận định rằng người dùng có thể sẽ cảm thấy trải nghiệm không đồng nhất, với tốc độ ở nhiều khu vực có thể giảm xuống tương đương với 4G. Dù vậy, ông cũng cho rằng mạng 5G đang mang lại nhiều tín hiệu lạc quan cho thị trường Việt Nam.

Thời gian mở rộng mạng 5G sẽ ra sao?

Thời gian để mạng 5G phủ sóng rộng rãi sẽ phụ thuộc vào chiến lược phát triển của từng nhà mạng cũng như tần số mà họ đấu giá thành công. Một chuyên gia trong lĩnh vực viễn thông đã theo dõi thị trường Việt Nam trong nhiều năm cho biết, khi Viettel triển khai mạng 4G vào năm 2017, số lượng thiết bị đầu cuối đã trở nên phổ biến. Nhà mạng này đã lắp đặt 36.000 trạm 4G, đạt tỷ lệ phủ sóng trên 90% dân số ngay trong giai đoạn ra mắt.

Hiện tại, Viettel đã lắp đặt 6.500 trạm 5G trên toàn quốc, con số này vẫn còn rất nhỏ so với hàng chục nghìn trạm 4G. Trong khi đó, Vinaphone và MobiFone chưa chính thức triển khai 5G, nên chưa công bố số lượng trạm của mình. Việc thiếu hụt thiết bị đầu cuối khiến các nhà mạng có xu hướng tập trung phủ sóng ở Hà Nội, TP HCM và các trung tâm tỉnh lỵ, khu công nghiệp, khu du lịch – những địa điểm mà 5G có khả năng tạo ra giá trị cao hơn cho người dùng nhờ vào độ trễ gần như bằng không và khả năng hỗ trợ nhiều thiết bị cùng lúc.

Tình trạng không đồng đều về mạng 5G cũng diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới. Theo báo cáo của Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU) năm 2023, bốn năm sau khi chính thức thương mại hóa, chỉ khoảng 40% dân số toàn cầu được phủ sóng 5G, một con số chưa đạt một nửa so với mức 90% của mạng 4G. Sự phân bổ này cũng khác nhau giữa các khu vực, với châu Âu có 68% dân số được kết nối, châu Mỹ 59% và châu Á – Thái Bình Dương chỉ đạt 42%.

Theo nhà phân tích của Ookla, số lượng trạm 5G cần thiết để phủ sóng rộng rãi ở Việt Nam sẽ phụ thuộc vào tần số được sử dụng. Nếu tần số thấp, độ phủ sóng sẽ tốt hơn và cần ít trạm hơn. Ông Johan cho biết: “Tại hầu hết các thị trường triển khai 5G, các nhà mạng thường kết hợp giữa băng tần thấp và băng tần trung để đạt được sự cân bằng giữa hiệu suất cao và phạm vi phủ sóng.”

Chuyên gia từ Ookla cũng chỉ ra rằng khi mạng 5G mở rộng, tốc độ tối đa có thể bị giảm do sự gia tăng số lượng người dùng hoặc khi nhà mạng sử dụng các băng tần thấp, dẫn đến việc đánh đổi tốc độ để cải thiện độ phủ. Ông cũng nhấn mạnh rằng giá cước và khả năng tiếp cận điện thoại 5G sẽ ảnh hưởng đến quá trình phổ cập này.