Ngăn chặn dòng tiền trò chơi trái phép

Hàng trăm ngàn trò chơi trái phép đang được phát hành trực tuyến, chủ yếu trên Apple App Store, Google Play Store, Valve Stream. Ước tính, doanh thu game chưa bản quyền tại thị trường Việt Nam gần 5.000 tỷ đồng/năm, chiếm 30% doanh thu của toàn thị trường phát hành game Việt.

Tại hội thảo “Triển khai giải pháp ngăn chặn thanh toán trò chơi trái phép” diễn ra tại Hà Nội ngày 23/3, ông Lê Quang Tự Độ, Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH-TTĐT), Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, từ năm 2019 đến nay, theo đề nghị của Sở Thông tin và Truyền thông,  Google đã xóa 294 trò chơi cờ bạc, trao đổi giải thưởng, trò chơi bạo lực và trò chơi trái phép; Apple đã loại bỏ 90 trò chơi cờ bạc, đổi quà, trái phép; ngừng hoạt động 543 website có dấu hiệu cung cấp trò chơi trái phép, trò chơi đánh bạc, đổi thưởng… Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất hiện nay là rất dễ phải trả tiền cho các trò chơi trái phép dưới nhiều hình thức.

Theo Sở Thông tin và Truyền thông, các kênh thanh toán hỗ trợ trò chơi trái phép tồn tại tại Việt Nam bao gồm: thông qua trung gian thanh toán (ví điện tử) hoặc chuyển khoản (internet banking); qua Google Play (với ví điện tử: MoMo, ZaloPay, VTC Pay; thẻ tín dụng hoặc thẻ ghi nợ: MasterCard, Visa, Visa Electron; tài khoản viễn thông: Vinaphone, MobiFone, Viettel) và Apple Store (có ví điện tử): Momo, ShopeePay; thẻ tín dụng hoặc thẻ ghi nợ: MasterCard, Visa). 

Cùng với đó là thanh toán qua các website thanh toán như muacash.com; napgamelau.com; napgamemobile.com; napgame247.com; naplau.com… Các website này thanh toán bằng cách chuyển khoản trực tiếp từ người dùng vào tài khoản ngân hàng, ví điện tử của người nhận thanh toán. Sau đó, người nhận thanh toán thực hiện nạp tiền thông qua các ứng dụng trên Google và Apple. Tại Việt Nam hiện nay, khi phát hành game trên kho ứng dụng, doanh thu từ thanh toán qua thẻ tín dụng (Visa/Master) chiếm 5-7%, qua ví điện tử MoMo chiếm 60%, còn lại đến từ điện thoại di động. một hình thức khác.

Bộ TT&TT sẽ công bố thông tin về các trò chơi được cấp phép và trái phép, cổng thanh toán, trung gian thanh toán đang tuân thủ pháp luật, cũng như các đơn vị có dấu hiệu, triệu chứng thanh toán bất hợp pháp. Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cho biết.

Tại hội thảo, đại diện các tổ chức trung gian thanh toán như MoMo, VTC Pay, Viettel Money, Ngân Lượng cho rằng, không dễ để xác định đó có phải là game không bản quyền; yêu cầu Bộ TT&TT và các cơ quan chức năng cung cấp danh sách các trò chơi không có bản quyền, kinh doanh game lậu, để các đơn vị này có thể sử dụng làm căn cứ không thực hiện thanh toán, cũng như làm việc với các đối tác như Google, Apple trong quá trình thanh toán. Theo các doanh nghiệp này, Bộ TT&TT cần làm việc trực tiếp với Google và Apple để ngăn chặn việc phát hành game trái phép lên hai kho ứng dụng ngay từ đầu, tạo sự công bằng cho các doanh nghiệp trong nước. 

Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) cho rằng, cần xác định tính hợp pháp của hàng hóa trong quá trình thanh toán. Ông so sánh: thị trường ứng dụng của Apple và Google không khác gì siêu thị, vì vậy các bộ, ngành liên quan phải chịu trách nhiệm về tính pháp lý của trò chơi cũng như các dịch vụ trên đó; Giao dịch giữa người mua và người bán giống như thanh toán cho siêu thị. Do đó, cần phải chặn các trò chơi và các sản phẩm trái phép từ nguồn. Bộ Thông tin và Truyền thông và các cơ quan liên quan cần cung cấp danh sách các trò chơi trái phép trên Internet; cũng như các tài khoản được xác định là nhận tiền từ các trò chơi trái phép. Danh sách này được cập nhật hàng tháng, thậm chí hàng tuần, càng sớm càng tốt. Trên cơ sở đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ yêu cầu các tổ chức trung gian thanh toán, tổ chức tín dụng… để dừng các giao dịch và thanh toán.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thanh Lâm cho rằng, giá trị gia tăng của phía Việt Nam trong ngành game chưa cao. Gần 90% game trên thị trường được nhập khẩu hoặc cấp phép. Nếu bạn bao gồm các trò chơi trực tuyến không có giấy phép, tỷ lệ này có thể còn cao hơn. Một số quốc gia gần Việt Nam đã thực hiện các biện pháp để thắt chặt thị trường trò chơi của họ, nhưng những trò chơi đó đã tràn vào Việt Nam. Các doanh nghiệp game trong nước gặp nhiều khó khăn, chi phí, trong khi vòng đời game ngắn, do cạnh tranh không lành mạnh…

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm cho biết sẽ chỉ đạo Sở TT&TT gửi danh sách trò chơi được cấp phép, không có giấy phép hàng tháng để các trung gian thanh toán đối chiếu. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ phối hợp với Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước giám sát, kiểm tra, xử lý nghiêm nếu tổ chức trung gian thanh toán tiếp tục thanh toán trò chơi trái phép. Ngân hàng Nhà nước cần có biện pháp ngăn chặn các trung gian này được thanh toán cho các trò chơi trái phép. Với Apple và Google, cơ quan quản lý sẽ khuyến cáo không hợp tác với các trung gian thanh toán này để thanh toán cho các trò chơi trên hai kho ứng dụng trên.

Người dùng chỉ cần đến các kho ứng dụng như Google Play hay Apple Store là có thể truy cập hàng trăm tựa game của các công ty nước ngoài chưa được cấp phép tại Việt Nam. Có thể kể đến các tựa game như: Last Day on Earth- Vuvial, Age of Frostfall, Age of Magic: Role-playing, Blitz: Age of Heroes, Dream of Phi Tien, War of the Gods, Souland Reload, Blade Idle, Star Healer, King’s Guard: Dragon War… Các trò chơi bài cũng đã xuất hiện trên các kho ứng dụng AppStore và Google Play như: Big5x, Win7x, PuSxx8, C.B xx,…

Một trong những lý do khiến các nhà phát hành nước ngoài đưa game không bản quyền lên các kho ứng dụng (mà người dùng Việt Nam có thể tải về) đã tăng lên đáng kể vì họ không cần giấy phép từ cơ quan quản lý trong nước. “Các cửa hàng ứng dụng đã điều chỉnh hoa hồng cửa hàng ứng dụng của họ xuống còn 15%, đối với các nhà phát triển kiếm được 1 triệu đô la đầu tiên mỗi năm. Trong khi trước đây, chiết khấu hoa hồng cho cả hai cửa hàng ứng dụng là 30%”, một nhà phát hành game địa phương cho biết.

Một số game không được phép, như game Mộng Huyền Phi Tiên rồi mua vật phẩm trong game, cả kho ứng dụng Google và Apple đều cho phép người dùng lựa chọn các phương thức thanh toán như thẻ tín dụng, ví điện tử MoMo và trên AppStore có thêm tùy chọn ví ShopeePay. Không chỉ vậy, có thể sử dụng ví điện tử MoMo, Viettel Pay, ZaloPay… để nạp tiền là cá cược trực tuyến tại một số trang như M8x, Vn88xx, V9bxx, 8xbxx…