Nhiều nghệ sĩ quốc tế đua nhau mua bán bản quyền âm nhạc
Trong thời điểm dịch Covid-19 diễn ra như hiện nay, việc mua bán bản quyền âm nhạc được xem là một bước ngoặt mới cho ngành âm nhạc quốc tế. Khoảng 1 năm nay, nhiều nghệ sĩ quốc tế đua nhau bán gia tài âm nhạc của mình cho các hãng đĩa, tập đoàn, giá trị lên đến hàng tỷ USD.
Mục lục
Hipgnosis Songs Fund chi khoảng 670 triệu USD để mua bản quyền hơn 44.000 bài hát
Huyền thoại âm nhạc Bob Dylan, tác giả của những tác phẩm bất hủ như: Blowin ‘in the Wind,’ The times they are a-Changin, Knockin’ on Heaven’s door, Tangled up in blue… vừa quyết định bán quyền xuất bản toàn bộ gia tài âm nhạc gồm 600 tác phẩm của mình cho Universal Music (Tập đoàn Xuất bản Âm nhạc Universal – UMG) gây xôn xao dư luận. Dựa trên số lượng khổng lồ và mức độ nổi tiếng của các bản nhạc, các chuyên gia trong ngành âm nhạc ước tính số tiền Universal phải trả khoảng 300 – 450 triệu USD. UMG mô tả một thỏa thuận mua bán bản quyền âm nhạc được xem là “thỏa thuận xuất bản âm nhạc quan trọng nhất thế kỷ và là một trong những thỏa thuận quan trọng nhất mọi thời đại”.
Mark Savage, cây bút âm nhạc nhìn nhận trên BCC News: “Với những người hâm mộ Bob Dylan, không có gì thay đổi. Âm nhạc của anh ấy vẫn có trên các trang web trực tuyến và CD như trước đây. Chỉ có điều sau hậu trường, nguồn tiền giờ chảy về nơi khác”.
- Việc thu phí bản quyền âm nhạc trên YouTube hiện không theo một cơ chế nào kiểm soát
- Luật về quyền tác giả không có chế tài mạnh mẽ đối với hành vi vi phạm luật
- Đẩy mạnh công tác đối ngoại, công tác bản quyền ở lĩnh vực quốc tế
- Nữ ca sĩ Taylor Swift khẳng định bản quyền âm nhạc bằng cách “làm mới” album “Fearless”
- Hành động thành công trong giải quyết hành vi thao túng phát trực tuyến ở Đức
Theo NewYork Times, đây là thương vụ mới và cao cấp nhất trong thị trường danh mục âm nhạc sôi động của năm nay.
Theo thỏa thuận này, Universal sẽ có quyền vĩnh viễn sử dụng các ca khúc thuộc về sáng tác của Dylan, để khai thác ở các lĩnh vực như quảng cáo và sản xuất phim, truyền hình hoặc trò chơi điện tử…
Dù vậy, thỏa thuận này không bao gồm quyền sở hữu với các bản ghi âm của Dylan ở tư cách nghệ sĩ biểu diễn. Có nghĩa, nếu hãng muốn sử dụng những album, bài hát mà Dylan phát hành ở tư cách nghệ sĩ biểu diễn thì phải được ông chấp thuận.
Cách đây không lâu, Stevie Nicks vừa bán 80% quyền xuất bản danh mục sáng tác của mình với giá trị khoảng 80 triệu USD cho Primary Wave Music. Hipgnosis Songs Fund, một công ty của Anh gần đây tiết lộ, từ tháng 3 – 9/2020, họ đã chi khoảng 670 triệu USD để mua bản quyền hơn 44.000 bài hát của Blondie, Rick James, Barry Manilow, Chrissie Hynde của Pretenders và những người khác. Trong vài năm qua, Hipgnosis Songs Fund đã bỏ ra khoảng 1,2 tỷ bảng Anh (1,6 tỷ USD) để mua bản quyền các tác phẩm âm nhạc. David Crosby cũng tiết lộ đang trong quá trình bán danh mục bài hát của mình cho đơn vị trả giá cao nhất.
Âm nhạc trực tuyến đang chứng tỏ là công cụ kiếm tiền đắc lực cho các chủ sở hữu bản quyền
Thực tế, việc mua bán bản quyền âm nhạc có từ lâu. Năm 1985, Michael Jackson là người đầu tiên làm việc này khi trả 47,5 triệu USD cho ATV Music để mua 4.000 bài hát, bao gồm hàng trăm bản nhạc của Lennon, McCartney như: Hey Jude, Yesterday, Let it Be… Tuy nhiên, ngành kinh doanh danh mục bài hát chỉ thực sự bùng nổ khoảng 1 năm nay, từ khi dịch Covid-19 bùng phát khiến các sự kiện âm nhạc, nghệ thuật phải hủy bỏ. Điều này tạo cơ hội cho các nghệ sĩ và nhạc sĩ có thu nhập bằng cách nhận tiền luôn một lần cho cả “gia tài” của mình. Đổi lại, các nguồn thu nhập hàng tháng của họ trước đây giờ sẽ chuyển cho chủ sở hữu mới.
Người sáng lập Hipgnosis cho biết: “Việc đầu tư vào tiền bản quyền âm nhạc là cuộc đặt cược tốt hơn vàng hoặc dầu, vì bản chất của chúng là tạo ra lợi nhuận và thậm chí không bị gián đoạn khi các ngành kinh tế khác gặp khó khăn”.
Minh chứng cho điều này là trong quý II/2020, thời điểm của đại dịch toàn cầu vào dịp cao điểm, số liệu từ Spotify cho thấy lượng người dùng hàng tháng tăng 29% so với cùng kỳ năm ngoái.
Năm 2013, doanh thu âm nhạc toàn cầu chỉ đạt 14 tỷ USD nhưng tới năm 2019 đã tăng lên 20,2 tỷ USD nhờ lượng phát trực tuyến tăng 23%. Dự kiến, đến cuối năm 2020, sẽ có hơn 450 triệu người đăng ký các dịch vụ âm nhạc trả phí trên Apple, Amazon và Spotify. Theo dự đoán của Goldman Sachs, doanh thu âm nhạc sẽ tăng khoảng 131 tỷ USD vào năm 2030.
Những dòng thu nhập từ sở hữu bản quyền bài hát có thể tồn tại lâu dài, đây là điểm hấp dẫn với các nhà đầu tư. Dotan Oliar, giáo sư tại Đại học Luật Virginia – người chuyên về sở hữu trí tuệ phân tích, ví như bản quyền của Bob Dylan với tác phẩm trước năm 1978 của ông sẽ hết hạn sau 95 năm kể từ khi xuất bản. Như thế, những bài hát từ năm 1962 có thể tạo ra thu nhập đến năm 2057. Còn bản quyền với các bài hát được viết sau ngày 1/1/1978 sẽ hết hạn sau 70 năm sau khi Dylan qua đời.
Có thể ví dụ về trường hợp của Dylan, Dylan đang 79 tuổi và sức khỏe tốt, nghĩa là các bài hát từ năm 1978 của ông có thể tạo ra thu nhập ít nhất cho đến tận năm 2100. Có lẽ vì thế, các nhà xuất bản và nhà đầu tư đang nỗ lực huy động hàng tỷ USD để thuyết phục các nhà soạn nhạc đồng ý “chia tay” những sáng tạo của mình.
Chính David Crosby đã thừa nhận khi nói về việc bán các danh mục sáng tác của mình: “Tôi có một gia đình và một khoản vay thế chấp. Tôi phải “chăm sóc” chúng nên đó là lựa chọn duy nhất của tôi lúc này”. Jem Aswad, biên tập viên âm nhạc cấp cao của Variety cho rằng, nguồn tài chính chủ yếu của các nghệ sĩ trước đây là lưu diễn. Nhưng trong đại dịch, nguồn tiền này không còn nên thứ không mất giá trị chính là bản quyền sở hữu trí tuệ.
Đại dịch gây khó khăn cho nhiều ngành công nghiệp, bao gồm các chương trình nhạc sống, nhưng không ngăn cản sự phát triển của nhạc trực tuyến. Tuy nhiên hiện nay Tại Việt Nam, việc nhạc sĩ bán đứt một số ca khúc của mình cho các đơn vị toàn quyền sử dụng vẫn có từ trước tới nay. Các nhạc sĩ chỉ nhận tiền một lần và có quyền nhân thân (tên tác giả bài hát và chưa có trường hợp nào bán cả “gia tài” âm nhạc của mình cho các đơn vị khác. Các nhạc sĩ của chúng ta nên xem xét và cân nhắc với mô hình này.