Tổng thư ký Liên Hợp Quốc ủng hộ lời kêu gọi thành lập một cơ quan mới của Liên Hợp Quốc về AI

Theo Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, Liên Hợp Quốc nên thành lập một cơ quan quốc tế mới để giúp quản lý việc sử dụng trí tuệ nhân tạo. Bởi vì khi công nghệ này ngày càng bộc lộ những rủi ro và lợi ích tiềm ẩn của nó.

Ông Guterres cho biết hôm thứ Ba tại cuộc họp đầu tiên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về quản trị AI, Liên Hợp Quốc có cơ hội thiết lập các quy tắc đã được thống nhất trên toàn cầu về lộ trình giám sát và điều chỉnh AI.

Guterres cho biết, giống như việc LHQ triệu tập các cơ quan tương tự để quản lý việc sử dụng năng lượng hạt nhân, tăng cường an toàn hàng không và đối phó với những thách thức của biến đổi khí hậu, LHQ có vai trò duy nhất trong việc điều phối phản ứng quốc tế đối với AI.

Ông nói thêm, Liên hợp quốc đã triển khai trí tuệ nhân tạo trong các hoạt động của mình để giám sát các lệnh ngừng bắn và xác định các kiểu bạo lực. Đồng thời các hoạt động nhân đạo và gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc cũng đang bị các phần tử thù địch sử dụng trí tuệ nhân tạo nhằm mục tiêu cho các mục đích xấu, “gây ra sự đau khổ lớn cho con người”.

“Việc sử dụng ác ý các hệ thống AI cho mục đích khủng bố, tội phạm hoặc nhà nước có thể gây ra mức độ chết chóc và tàn phá khủng khiếp, chấn thương lan rộng và tổn thương tâm lý sâu sắc ở quy mô không thể tưởng tượng được,” Guterres cảnh báo. “AI sáng tạo có tiềm năng to lớn cho cả thiện và ác trên quy mô lớn. Bản thân những người tạo ra nó đã cảnh báo rằng những rủi ro lớn hơn, có khả năng gây thảm họa và hiện hữu đang ở phía trước. Nếu không hành động để giải quyết những rủi ro này, chúng ta đang lơ là trách nhiệm của mình đối với các thế hệ hiện tại và tương lai.”

Ông Guterres cho biết đến năm 2026, Liên Hợp Quốc nên phát triển một thỏa thuận ràng buộc về mặt pháp lý cấm sử dụng AI trong vũ khí chiến tranh hoàn toàn tự động. Ông cũng cam kết sẽ tập hợp một hội đồng tư vấn sẽ phát triển các đề xuất để điều chỉnh AI rộng rãi hơn vào cuối năm nay và đưa ra một bản tóm tắt chính sách sắp tới với các khuyến nghị cho các chính phủ về cách tiếp cận công nghệ một cách có trách nhiệm.

Chủ trì cuộc họp hôm thứ Ba là Ngoại trưởng Vương quốc Anh James Cleverly, người đã kêu gọi quản trị quốc tế về AI gắn liền với các nguyên tắc đề cao tự do và dân chủ; tôn trọng nhân quyền và pháp quyền; an ninh, bao gồm an ninh vật lý cũng như bảo vệ quyền sở hữu và quyền riêng tư và độ tin cậy.

“Chúng tôi ở đây ngày hôm nay vì AI sẽ ảnh hưởng đến công việc của hội đồng này,” Cleverly nói. “Nó có thể tăng cường hoặc phá vỡ sự ổn định chiến lược toàn cầu. Nó thách thức những giả định cơ bản của chúng ta về phòng thủ và răn đe. Nó đặt ra những câu hỏi đạo đức về trách nhiệm giải trình đối với những quyết định gây chết người trên chiến trường…. Trí tuệ nhân tạo có thể hỗ trợ cuộc tìm kiếm vũ khí hủy diệt hàng loạt liều lĩnh của các chủ thể nhà nước và phi nhà nước nhưng nó cũng có thể giúp chúng ta ngăn chặn sự phổ biến.”

Trong khi đó, chính phủ Trung Quốc lập luận rằng các quy tắc của Liên Hợp Quốc nên phản ánh quan điểm của các nước đang phát triển khi họ tìm cách ngăn chặn công nghệ này trở thành “con ngựa hoang chạy trốn”.

Đại sứ Trung Quốc Zhang Jun cho biết luật pháp và chuẩn mực quốc tế xung quanh AI nên linh hoạt để trao cho các quốc gia quyền tự do thiết lập các quy định cấp quốc gia của riêng họ.

“Một số quốc gia phát triển để tìm kiếm quyền bá chủ công nghệ đã nỗ lực xây dựng các câu lạc bộ nhỏ độc quyền của họ và cản trở sự phát triển công nghệ của các quốc gia khác một cách ác ý và tạo ra các rào cản công nghệ một cách giả tạo,” Zhang nói. “Trung Quốc kiên quyết phản đối những hành vi này.”

Nhận xét của Zhang được đưa ra ngay sau các báo cáo rằng chính phủ Hoa Kỳ có thể tìm cách hạn chế dòng chip trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ đến Trung Quốc.

Một quan chức đại diện cho Hoa Kỳ tại cuộc họp đã không trực tiếp giải quyết các cáo buộc của chính phủ Trung Quốc nhưng nói thêm rằng “không quốc gia thành viên nào được sử dụng AI để kiểm duyệt, hạn chế, đàn áp hoặc tước quyền của người dân” – một ám chỉ có thể được che đậy về việc Trung Quốc sử dụng công nghệ để giám sát các dân tộc thiểu số.

Phát biểu trước hội đồng an ninh thông qua hội nghị từ xa, Jack Clark, người đồng sáng lập công ty AI Anthropic, kêu gọi các quốc gia thành viên không cho phép các công ty tư nhân thống trị sự phát triển của trí tuệ nhân tạo.

Clark nói: “Chúng ta không thể để việc phát triển trí tuệ nhân tạo chỉ cho các bên tham gia khu vực tư nhân”. “Các chính phủ trên thế giới phải cùng nhau phát triển năng lực an toàn và biến việc phát triển hơn nữa các hệ thống AI mạnh mẽ trở thành nỗ lực chung của tất cả các bộ phận trong xã hội, thay vì chỉ do một số ít công ty cạnh tranh với nhau trên thị trường quyết định.”