Với lợi thế về chi phí thấp, tốc độ sản xuất nhanh và môi trường hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ, Trung Quốc đang chiếm ưu thế rõ rệt trong lĩnh vực robot hình người — những cỗ máy có trí tuệ nhân tạo, ngoại hình và chuyển động mô phỏng con người.
Dù các hãng công nghệ Mỹ đang đẩy mạnh đầu tư vào robot hình người như một phần trong chiến lược tương lai, giới chuyên gia cảnh báo họ có thể bị Trung Quốc bỏ xa.
Hạ tầng sản xuất mạnh và sự đầu tư từ chính phủ
Không chỉ có chuỗi cung ứng toàn diện, các công ty Trung Quốc còn được hậu thuẫn mạnh mẽ bởi chính sách quốc gia. Trong năm 2024, Trung Quốc công bố chiến lược phát triển hàng loạt công nghệ cốt lõi, trong đó có robot hình người. Các thành phố như Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến thiết lập những khu công nghệ cao tập trung cho ngành này, bao gồm cả trung tâm huấn luyện robot hình người với công suất đào tạo lên tới 1.000 robot mỗi năm từ 2027.
Những yếu tố này giúp Trung Quốc nhanh chóng tạo ra hệ sinh thái phát triển robot hoàn chỉnh từ nghiên cứu, thử nghiệm đến ứng dụng thực tế.
Sản xuất quy mô lớn và giá thành cạnh tranh
Mức giá trung bình để chế tạo một robot hình người dao động từ 10.000 đến 300.000 USD, tùy vào độ phức tạp và mục đích sử dụng. Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc như Unitree đang tạo ra sự đột phá về giá: mẫu robot G1 có thể mua với giá chỉ 16.000 USD — một mức giá mà các đối thủ Mỹ như Tesla khó đạt được nếu chưa tối ưu hóa quy trình sản xuất và chuỗi cung ứng.
Dù Mỹ chiếm ưu thế về trí tuệ nhân tạo và phần mềm, phần lớn chi phí robot lại nằm ở phần cứng — nơi Trung Quốc nắm trong tay nhiều nhà cung cấp linh kiện quan trọng, từ khung sườn, bộ truyền động đến ốc vít cao cấp. Đặc biệt, quốc gia này dẫn đầu về các loại vật liệu trọng yếu như đất hiếm và pin lithium, vốn thiết yếu trong ngành chế tạo robot.
Thành tựu ứng dụng nổi bật và mở rộng nhanh chóng
Không chỉ dừng ở phòng thí nghiệm, Trung Quốc đã đưa robot hình người vào nhiều hoạt động thực tế. Cuộc thi bán marathon tại Bắc Kinh vào tháng 4/2024 chứng kiến robot Tiangong Ultra hoàn thành chặng đua hơn 21 km trong 2 giờ 40 phút. Ngoài ra, các mẫu robot như Walker S1 đã được đưa vào dây chuyền sản xuất ôtô tại các nhà máy lớn như Audi-FAW và BYD, giúp tăng năng suất rõ rệt.
Unitree thậm chí đã trình diễn khả năng đồng bộ chuyển động của 16 robot H1 trong một tiết mục múa chào đón năm mới trên sóng truyền hình quốc gia.
Chiếm lĩnh thị trường và tạo áp lực toàn cầu
Theo thống kê, trong năm 2024, các doanh nghiệp Trung Quốc chiếm tới 2/3 số mẫu robot hình người ra mắt toàn cầu, gấp nhiều lần so với Mỹ và Canada cộng lại. Quốc gia này cũng dẫn đầu về số lượng bằng sáng chế robot hình người và robot công nghiệp, cho thấy tiềm năng phát triển dài hạn.
Một báo cáo từ SemiAnalysis cảnh báo rằng robot G1 của Trung Quốc hoàn toàn không phụ thuộc vào linh kiện Mỹ. Điều này khiến giới chuyên gia lo ngại Mỹ sẽ khó có thể cạnh tranh nếu không nhanh chóng củng cố nền tảng sản xuất nội địa hoặc tìm kiếm sự hợp tác chiến lược với các quốc gia đồng minh.
Cuộc đua đang ngã ngũ?
Mặc dù ngành robot hình người còn đang ở giai đoạn sơ khai, xu hướng phát triển hiện tại cho thấy Trung Quốc đang tạo ra khoảng cách ngày càng lớn. Nếu Mỹ, Nhật Bản, châu Âu và Hàn Quốc không có động thái quyết liệt, cán cân công nghệ toàn cầu trong lĩnh vực này sẽ nghiêng hẳn về Trung Quốc trong tương lai gần.
