Một xu hướng mới đang định hình cách chúng ta tiếp cận việc lập trình phần mềm – đó là viết code không cần am hiểu lập trình, hay còn gọi là Vibe Coding. Nhờ sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, bất kỳ ai có ý tưởng đều có thể tạo ra ứng dụng mà không cần nền tảng kỹ thuật.
Fay Robinett, cô con gái 8 tuổi của CEO Cloudflare – ông Ricky Robinett, là minh chứng điển hình. Dù còn nhỏ, cô bé đã tạo được nhiều ứng dụng bằng cách sử dụng các công cụ AI như Cursor hay Claude Code của Anthropic. Em từng tạo chatbot mang tính cách của chính mình, một chatbot khác mô phỏng giọng điệu của nhân vật Harry Potter, và thậm chí còn dựng cả mô hình công viên giải trí. Một ứng dụng đơn giản khác em tạo là danh sách việc cần làm hằng ngày như đánh răng, đi vệ sinh, và nếu hoàn thành, em sẽ được chấm điểm. Khi đạt mốc điểm cao, em có thể yêu cầu phần thưởng như học thêm lập trình cùng cha hay một chuyến đi chơi đến hòn đảo yêu thích.
Không riêng trẻ em, nhiều người trưởng thành không có nền tảng công nghệ cũng đang tận dụng AI để hiện thực hóa ý tưởng của mình. Rishab Jain, sinh viên ngành khoa học thần kinh tại Đại học Harvard, đã sử dụng công cụ Replit để phát triển ứng dụng dịch văn bản tôn giáo cổ sang tiếng Anh, phục vụ việc truyền đạo ở nước ngoài. Anh chỉ mất khoảng một giờ để hoàn thành ứng dụng này nhờ AI.
Dễ thấy điểm chung giữa Robinett và Jain là họ đều không rành lập trình, nhưng vẫn có thể tạo ra sản phẩm phần mềm hoạt động được. Nhờ AI, quy trình tạo ứng dụng giờ chỉ cần ba bước: lên ý tưởng, đưa ra chỉ dẫn, và chờ phần mềm hoàn thành.
Phong cách viết code này – Vibe Coding – không đặt nặng tính kỹ thuật hay cấu trúc mã nguồn. Điều quan trọng là sản phẩm chạy được và giải quyết đúng nhu cầu. Người dùng chỉ cần đưa ra yêu cầu cho AI bằng ngôn ngữ tự nhiên, phần còn lại do máy đảm nhận.
Khái niệm “Vibe Coding” được Andrej Karpathy – đồng sáng lập OpenAI – nhắc đến đầu năm 2024. Ông mô tả trải nghiệm viết code mà gần như “quên mất mình đang viết code”. Karpathy cho biết, ông thường đưa ra những yêu cầu rất đơn giản vì “quá lười”, nhưng kết quả lại bất ngờ tốt. Khi gặp lỗi, ông chỉ cần sao chép dòng thông báo và gửi lại cho AI xử lý.
Hiện nay, nhiều công cụ AI như Cursor Composer, GitHub Copilot hay Replit Agent đang giúp người dùng phát triển cả ứng dụng web và di động một cách nhanh chóng. Chúng không chỉ hỗ trợ kỹ thuật mà còn mở ra cơ hội kiếm tiền. Theo thống kê, Cursor Composer đã có khoảng 40.000 người dùng trả phí, GitHub Copilot có hơn 1,3 triệu người dùng, còn Replit đạt hơn 30 triệu lượt truy cập chỉ tính đến đầu tháng 3/2024.
Bà Nadia Ben Brahim Maazaoui – từng là quản lý khách sạn, sau đó chuyển sang làm nội trợ – giờ đây cũng có thể phát triển ứng dụng thiền định và chatbot cho trẻ em nhờ sử dụng AI, dù bà không có nền tảng kỹ thuật.
Dù AI đang giúp nhiều người không chuyên tiếp cận lập trình dễ dàng, nhưng công nghệ này vẫn còn nhiều điểm hạn chế. Một trong số đó là mã nguồn tạo ra có thể chứa lỗi hoặc hoạt động không như ý muốn, buộc người dùng phải tự sửa hoặc tiếp tục đưa ra yêu cầu khác cho AI.
Garry Tan – CEO Y Combinator – cho rằng việc sửa lỗi do AI tạo ra có thể rất rắc rối nếu bạn không hiểu bản chất vấn đề. Simon Willison – nhà nghiên cứu AI – nhận định rằng Vibe Coding là cách thú vị để thử nghiệm ý tưởng, nhưng người dùng vẫn cần có hiểu biết cơ bản về lập trình. Theo ông, đến một thời điểm nào đó, ai cũng cần học cách đọc và hiểu mã nguồn, vì sản phẩm tạo ra bởi AI đôi khi sẽ chứa lỗi, sai sót hoặc những phần mã do AI tự “bịa”.
Tóm lại, Vibe Coding là cơ hội cho bất kỳ ai muốn hiện thực hóa ý tưởng phần mềm mà không cần học lập trình theo cách truyền thống. Tuy nhiên, việc phát triển các ứng dụng nghiêm túc trong môi trường doanh nghiệp vẫn đòi hỏi kiến thức chuyên sâu và sự can thiệp của con người.
