Bảo vệ bản quyền hình ảnh cá nhân như thế nào?

Bản quyền hình ảnh cá nhân ngày càng nhận được sự quan tâm đúng mức từ xã hội. Với sự phát triển của công nghệ số, các hình ảnh được sử dụng công khai, thậm chí là bừa bãi, ảnh hưởng trực tiếp đến người sáng tạo cũng như các nhân vật xuất hiện trong ảnh. Để bảo vệ tốt nhất hình ảnh cá nhân của mình khi sử dụng nó công khai trên các trang mạng xã hội, cũng như các kênh thông tin đại chúng; bạn cần nắm rõ các quy định về bản quyền theo pháp luật hiện hành. 

Bản quyền hình ảnh cá nhân là gì?

Việc bảo hộ bản quyền hình ảnh không chỉ gói gọn trong các quyền sở hữu trí tuệ, hiện tại, pháp luật dân sự đã công nhận quyền của cá nhân đối với hình ảnh là một trong những quyền nhân thân được pháp luật dân sự bảo hộ. Theo quy định tại khoản 1 Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015:

“1. Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình.

Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý.

Việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.”

Chỉ tồn tại hai trường hợp sử dụng hình ảnh trong trường hợp sau đây không cần có sự đồng ý của người có hình ảnh hoặc người đại diện theo pháp luật của họ, chính là:

• Hình ảnh được sử dụng vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng;
• Hình ảnh được sử dụng từ các hoạt động công cộng, bao gồm hội nghị, hội thảo, hoạt động thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật và hoạt động công cộng khác mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh.

Làm cách nào để bảo vệ bản quyền hình ảnh cá nhân?

Thông thường, cách đơn giản nhất để bảo vệ bản quyền hình ảnh cá nhân chính là bảo hộ dưới hình thức bảo hộ quyền tác giả. Hình ảnh cá nhân được thể hiện nhiều nhất thông qua tác phẩm nhiếp ảnh, tác phẩm mỹ thuật; đây cũng là đối tượng được bảo hộ của quyền tác giả.

Đăng ký bản quyền hình ảnh cá nhân

Bạn có thể nộp hồ sơ đăng ký bản quyền cho hình ảnh cá nhân của mình với Cục Bản quyền hoặc hai văn phòng đại diện hợp pháp của Cục. Hồ sơ cần thiết cho thủ tục này bao gồm:

• Tờ khai đăng ký bảo hộ quyền tác giả
• Mẫu hình ảnh cá nhân cần được bảo hộ
• Giấy ủy quyền, nếu người nộp đơn là người được ủy quyền
• Tài liệu chứng minh quyền nộp đơn
• Các tài liệu khác liên quan đến quyền sở hữu, sáng tác đối với tác phẩm

Thời hạn xử lý hồ sơ đăng ký bản quyền hình ảnh cá nhân

Trong trường hợp thực hiện đăng ký hình ảnh cá nhân dưới hình thức bảo hộ quyền tác giả, thời gian xử lý hồ sơ được quy định tại Điều 52 Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành:

“Trong thời hạn mười lăm ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn hợp lệ, cơ quan quản lý nhà nước về quyền tác giả, quyền liên quan có trách nhiệm cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, Giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan cho người nộp đơn. Trong trường hợp từ chối cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, Giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan thì cơ quan quản lý nhà nước về quyền tác giả, quyền liên quan phải thông báo bằng văn bản cho người nộp đơn.”

Bản quyền hình ảnh cá nhân được bảo hộ trong bao lâu?

Bản quyền đối với hình ảnh cá nhân bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản, mỗi loại quyền này sẽ có thời hạn bảo hộ khác nhau. Theo đó:

Thứ nhất, đối với quyền nhân thân của tác phẩm 

Quyền nhân thân của quyền tác giả được bảo hộ vô hạn với những quyền sau:

• Đặt tên cho tác phẩm
• Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng
• Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả

Thứ hai, đối với quyền tài sản của quyền tác giả

Quyền tài sản và quyền Công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm sẽ được bảo hộ bảy mươi năm theo hướng dẫn tại khoản 2 Điều 27 Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành.

Việc đăng ký bảo hộ bản quyền hình ảnh cá nhân là phương thức nhanh chóng và hiệu quả nhất, giúp cho chủ sở hữu hình ảnh có căn cứ, cơ sở pháp lý rõ ràng hơn trong quá trình khai thác, sử dụng và bảo vệ hình ảnh thuộc sở hữu của mình.