Những góc khuất trong kinh doanh xăng dầu của Xuyên Việt Oil

Xuyên Việt Oil dùng nhiều “chiêu” để gian lận, qua mặt cơ quan quản lý trong kinh doanh xăng dầu và nợ thuế 1.500 tỷ đồng, gần bằng 20% tiền nợ thuế tại TP HCM.

Ngày 21/12, Thứ trưởng Bộ Công Thương, ông Đỗ Thắng Hải đã bị bắt với cáo buộc liên quan đến những sai phạm của Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt (Xuyên Việt Oil). Trước đó, cả Giám đốc Sở Tài chính TP HCM và ông Lê Đức Thọ, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, cũng đã bị khởi tố và tạm giam để điều tra.

Xuyên Việt Oil là một trong 37 đơn vị đầu mối hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, thành lập từ năm 2005 và có trụ sở tại TP HCM. Doanh nghiệp này đã cấp phép kinh doanh lần đầu năm 2016 và sau đó, giấy phép này được cấp lại vào tháng 11/2021. Trong khu vực TP HCM và một số tỉnh Nam Trung Bộ, Xuyên Việt Oil đã chiếm 40% thị phần và tính chung cả nước là gần 10%.

Vào tháng 8 năm nay, Bộ Công Thương đã tước giấy phép xuất, nhập khẩu xăng dầu của Xuyên Việt Oil khi thời hạn còn 3 năm. Bộ đã giải thích rằng quyết định này được đưa ra do đơn vị này có các hành vi sai phạm trong kinh doanh xăng dầu và chiếm dụng Quỹ bình ổn giá. Thực tế, từ cuối năm 2022, các vi phạm của Xuyên Việt Oil đã được Thanh tra Bộ Công Thương nêu khi thanh tra đơn vị này cùng nhiều đầu mối khác sau những lộn xộn trên thị trường hồi đầu năm. Theo kết luận của thanh tra, đầu mối xăng dầu này đã được cấp phép xuất, nhập khẩu nhưng chưa đáp ứng đủ điều kiện về hệ thống phân phối.

Xuyên Việt Oil đã gian lận trong việc kê khai hệ thống đại lý thông qua việc ký kết hợp đồng chuyển nhượng cổ phần để ghi nhận 36 cửa hàng thuộc Công ty Đại Đồng Xuân vào hệ thống phân phối. Ngay sau khi Bộ Công Thương cấp phép, vào tháng 11/2021, hai doanh nghiệp này đã ngay lập tức hủy bỏ hợp đồng chuyển nhượng cổ phần đã ký trước đó.

Trong quá trình thu mua nguồn hàng, theo quy định, đầu mối kinh doanh được phép mua xăng dầu từ nhiều nguồn khác nhau để đảm bảo nguồn cung cho hệ thống. Tuy nhiên, Xuyên Việt Oil đã vi phạm quy định, mua hàng từ chính công ty con là Công ty cổ phần Việt Oil Group Lado. Hành động này đã vi phạm Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu, theo Thanh tra Bộ Công Thương.

Hơn nữa, doanh nghiệp này còn vi phạm các quy định liên quan đến xuất khẩu, tạm nhập, tái xuất, chuyển khẩu xăng dầu; không kiểm tra, giám sát chất lượng, hoạt động của các tổng đại lý và đại lý trong hệ thống.

Kết quả của cuộc thanh tra cho thấy rằng các báo cáo và hồ sơ mà Xuyên Việt Oil cung cấp không khớp với số liệu của Bộ Công Thương theo dõi. Doanh nghiệp này cũng không tuân thủ các quy định về báo cáo định kỳ hàng quý và hàng năm về tình hình kinh doanh, mua bán xăng dầu cũng như số liệu nhập – xuất – tồn kho cho Bộ Công Thương.

Với chuỗi hành vi vi phạm và gian lận trong kinh doanh, Xuyên Việt Oil đã bị xử phạt tổng cộng 390 triệu đồng và bị tước Giấy phép kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu trong 1,5 tháng, từ 10/8 đến 13/9/2022.

Ngoài việc vi phạm các quy định trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, Xuyên Việt Oil liên tục xuất hiện trong danh sách nợ thuế.

Dữ liệu về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong 5 năm gần đây ghi nhận mức doanh thu “khủng” mỗi năm. Đặc biệt là trong năm 2021, thời kỳ mà TP HCM chịu nhiều ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19, doanh thu của Xuyên Việt Oil đạt 22.500 tỷ đồng, gấp đôi so với năm 2020. Tuy nhiên, Xuyên Việt Oil liên tục báo lỗ nhiều năm như âm 371 tỷ đồng vào 2018, 424 tỷ đồng vào năm 2019 và 957 tỷ đồng vào năm 2020.

Theo danh sách nợ thuế của Cục thuế TP HCM công bố vào cuối tháng 10/2023, Xuyên Việt Oil nợ thuế “khủng” hơn 1.500 tỷ đồng, chiếm gần 20% tổng nợ thuế 8.000 tỷ của thành phố. Nhưng đáng chú ý là trong danh sách công bố nợ thuế kỳ trước của năm 2022 và 2023, Xuyên Việt Oil không có tên (theo văn bản của Tổng cục thuế, Xuyên Việt Oil thực tế đã phát sinh nợ thuế từ trước tháng 10 năm nay).

Từ năm 2020 đến tháng 7/2022, Tổng cục thuế đánh giá rằng Cục thuế TP HCM chưa quyết liệt yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với số thuế phát sinh trên tờ khai tháng, từ kỳ tháng 10/2021 đến tháng 7/2022, dù lúc đó doanh nghiệp còn khả năng nộp thuế. Chỉ khi mà doanh nghiệp có số tiền nợ thuế lớn, Cục thuế thành phố mới bắt đầu áp dụng các biện pháp đôn đốc và cưỡng chế.

Tuy nhiên, Cục thuế TP HCM chỉ thực hiện các biện pháp cưỡng chế như trích tiền từ tài khoản, tạm dừng thủ tục hải quan, ngừng cấp hóa đơn, thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh mà chưa thực hiện các bước tiếp theo như kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên, thu tiền và tài sản do cơ quan, tổ chức, cá nhân khác đang nắm giữ.