Nhức nhối câu chuyện bản quyền sách trong các năm qua

Một trong những lĩnh vực có nhiều hành vi xâm phạm bản quyền nhất là vấn đề liên quan đến bản quyền sách. Ở Việt Nam, thực trạng xuất bản hiện nay là các công ty kinh doanh ít hiểu biết về sách nhưng lại quyết định đường đi nước bước của ngành xuất bản, nhiều lần làm chao đảo thị trường. 

Nhiều công ty làm sách tỏ ra quá yếu kém về năng lực chuyên môn, trình độ nhận thức lẫn ứng xử với thị trường

Phát biểu thẳng thắn tại buổi tọa đàm về bản quyền trong lĩnh vực xuất bản được  tổ chức ở TP HCM sáng 26-8, ông Vũ Ngọc Hoan, Phó cục trưởng Cục Bản quyền tác giả cho rằng “Thị trường xuất bản Việt Nam hiện tại quy mô vẫn còn quá nhỏ, sức mua thấp, giá cả tùy tiện, cạnh tranh thiếu lành mạnh, vai trò của hiệp hội xuất bản còn thấp, thiếu gắn kết giữa NXB và tác giả, lẫn lộn chức năng giữa NXB và đối tác liên kết, nhiều khi NXB lại chỉ ngồi “bán” giấy phép, còn công ty liên kết lại làm thay những trách nhiệm của NXB”

Thực trạng xuất bản hiện nay là các công ty kinh doanh ít hiểu biết về sách nhưng lại quyết định đường đi nước bước của ngành xuất bản, nhiều lần làm chao đảo thị trường.

Nhiều đại biểu cho rằng rất nhiều công ty làm sách tỏ ra quá yếu kém về năng lực chuyên môn, trình độ nhận thức lẫn ứng xử với thị trường. Không ít đơn vị làm trong ngành xuất bản vẫn còn lơ mơ, chưa nắm rõ hệ thống pháp luật về quyền tác giả của Việt Nam và quốc tế, mối quan hệ giữa quyền tác giả với hoạt động xuất bản.

Bà Lam Giang – Phó trưởng Phòng Báo chí xuất bản, Cục Công tác phía Nam, Bộ Thông tin Truyền thông – khẳng định: “Nổi cộm nhất là vụ nghệ sĩ Công Lý lên bìa sách luật liên quan đến cả 3 đơn vị: NXB, nhà in và công ty đối tác liên kết phát hành”. Bà Giang cho biết tùy theo từng sự việc mà cơ quan chức năng xử lý mức độ khác nhau đối với trách nhiệm của từng đơn vị, cá nhân. Riêng vụ cuốn sách luật vi phạm này, tổng tiền phạt cả 3 đơn vị phải nộp lên tới gần 500 triệu đồng.

Để tham gia các cộng đồng thương mại lớn, chúng ta buộc phải học để hiểu và thực hành theo luật, đối xử công bằng và văn minh với các tác giả nước ngoài. Còn mối quan hệ giữa các đơn vị trong chính cộng đồng Việt Nam và quan hệ với các tác giả Việt Nam thì chưa thật sự quan tâm.

Vấn đề in lậu sách khiến cơ quan chức năng đau đầu, dư luận mệt mỏi.

Tại buổi tọa đàm ông Vũ Ngọc Hoan cho biết “Mới nhất là vụ bắt giữ 50.000 cuốn sách giáo khoa in lậu có dán tem NXB Giáo dục ở Công ty Văn Hiến (Hà Nội) hoặc cách đây 2 năm là vụ bắt giữ 2,5 tấn sách lậu ở cơ sở in Huy Thi (Hà Nội). Bằng chứng rành rành nhưng khi Công ty Văn hóa sáng tạo FirstNews – Trí Việt đưa cơ sở in Huy Thi ra tòa, nguyên đơn vẫn thua kiện”.

Liên quan đến sự việc này Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam- ông Lê Hoàng cho hay “Việc FirstNews – Trí Việt thua kiện có thể tạo ra tiền lệ rất xấu cho ngành xuất bản. Luật quy định chưa đủ để xử lý hình sự mà chỉ phạt hành chính nên các đơn vị làm ăn chụp giật không sợ” .

Cần phải nhanh chóng giải quyết vấn nạn này để nền xuất bản Việt Nam có thể phát triển một cách lành mạnh. Việc hiều công ty làm sách tỏ ra quá yếu kém về năng lực chuyên môn, trình độ nhận thức lẫn ứng xử với thị trường, tình trạng in lậu diễn ra như hiện nay là hồi chuông cảnh báo đối với nền xuất bản Việt Nam.