Vì sao Coca-Cola không thể kiện Pepsi tội ăn cắp sáng chế?
Pepsi và Cocacola là 2 tập đoàn kinh doanh giải khát lớn nhất trên thế giới về đồ uống không cồn. Sản phẩm chủ lực của 2 tập đoàn này có mùi vị khá giống nhau. Giữa 2 tập đoàn luôn tồn tại một cuộc chiến trên mọi mặt trận, từ quảng cáo, thương hiệu, thị phần đến sự thách thức, so găng nhau từng tí một. Việc Coca-Cola ra đời trước nhưng lại không thể kiện Pepsi tội ăn cắp sáng chế còn Pepsi lại không thể cáo buộc Coca-Cola vi phạm bản quyền vẫn là dấu hỏi lớn mọi người đặt ra.
Mục lục
Sự ra đời của Coca-Cola và Pepsi
Năm 1886 Coca-Cola được tạo ra như một sự thay thế cho chất có tính gây nghiện là morphine (bị cấm ở miền Nam nước Mỹ) bằng cách kết hợp các dẫn xuất của cocaine (“Coca”) và caffeine (“Cola, từ hạt kola chứa caffeine của châu Phi). Coca-cola được cấp bằng sáng chế như một liều thuốc mới và được bán dưới nhãn hiệu Coca-Cola. Logo ra đời lần đầu năm 1888 của họ được cả luật nhãn hiệu và luật bản quyền bảo vệ.
Công ty Coca-Cola được thành lập năm 1892 bởi Asa Candler, tồn tại cho đến ngày nay tuy nhiên công ty này không có quyền thực sự với sáng chế hay biết được công thức thực sự. Cả hai đều được Charley Pemberton, con trai người dược sĩ tạo ra công thức ban đầu nắm giữ. Khi nhận thức được giá trị của công thức đó, một cuộc chiến đã nổ ra giữa Pemberton và Candler.
Pemberton qua đời hai năm sau thì Candler đã giành được toàn quyền kiểm soát tài sản sở hữu trí tuệ của Coca-Cola bao gồm bằng sáng chế y học ban đầu, nhãn hiệu của tên Coca-Cola, nhãn hiệu và bản quyền đối với logo bằng chữ và bí mật kinh doanh của công thức ban đầu vốn được bảo vệ rất cẩn thận.
Cùng thời điểm đó, một dược sỹ ở gần Bắc Carolina cũng phát triển loại thuốc bổ mang tên Pepsi nhưng đến tận năm 1903, công thức của Pepsi mới được cấp bằng sáng chế. Công thức này thậm chí có thể đã ra đời trước Coca-Cola. Đồ uống Pepsi cũng chứa soda và hạt kola nhưng vani lại được dùng làm thành phần chính thay coca bởi nó ít gây tê và ngon hơn.
Khi Coca-Cola phát triển cực nhanh vào những năm 1920, Pepsi lại tuyên bố phá sản năm 1923, tròn 20 năm sau khi được cấp bằng sáng chế. Đến năm 1941, Pepsi mới được tái sinh ở New York.
Vì sao Coca-Cola không thể kiện Pepsi tội ăn cắp sáng chế?
Các cột mốc của Coca-Cola đan xen với nhau khiến vụ kiện tụng liên quan đến sáng chế trở nên rất phức tạp. Coca-Cola không thể nói rằng Pepsi ăn cắp sáng chế của họ vì Pepsi được cho là phát minh ra công thức từ trước. Mặt khác, Pepsi cũng không thể cáo buộc Coca-Cola vi phạm bản quyền do Coca-Cola được cấp bằng trước. Cụ thể, một số mốc thời gian đáng chú ý như sau:
– Những năm 1880: Công thức của Pepsi được phát minh.
– Năm 1886: Công thức của Coca-Cola được phát minh.
– Năm 1886: Công thức của Coca-Cola được cấp bằng.
– Năm 1903: Công thức của Pepsi được cấp bằng.
Về nhãn hiệu, Coca-Cola và Pepsi đều có nhãn hiệu riêng và chẳng ai nhầm lẫn hai công ty với nhau. Chỉ cần người tiêu dùng phân biệt được thì luật nhãn hiệu sẽ không được áp dụng. Còn về vấn đề bản quyền, việc này đã xảy ra từ khá lâu. Nhiều người tin rằng logo ban đầu của Pepsi đã sao chép của Coca-Cola.
Thời điểm đó có thể nói Pepsi không phải mối đe dọa đáng kể để Coca-Cola phải chú ý tới. Liên quan việc ai sẽ kiện Pepsi, Pemberton thì không quan tâm còn Candler lại chưa có quyền kiểm soát bản quyền. Khi Candler có toàn quyền thì Pepsi đã dần thay đổi và khi hồi sinh sau phá sản, logo của họ vẫn khá giống ngày trước.
Thời điểm đó, Coca-Cola là thức uống được ưa chuộng ở niềm Nam còn Pepsi thì ở miền Bắc nước Mỹ. Việc “khá giống” về logo sẽ gây ra một vài vấn đề trong luật nhãn hiệu và sáng chế nhưng lại không mấy quan trọng với luật bản quyền. Vậy nên hầu như chẳng có vụ kiện tụng nào liên quan đến vấn đề ăn cắp sáng chế này cả.
Đến năm 1962, Pepsi tiếp tục đổi logo và lần này là một diện mạo hoàn toàn khác. Vì thế, không còn tồn tại bất cứ vi phạm nào từ thời điểm đó. Sáng chế đã hết hạn từ lâu, không có mối liên hệ giữa hai bên để có thể vi phạm luật bí mật kinh doanh và càng không có chuyện người tiêu dùng bị nhầm lẫn giữa hai thương hiệu.
Pepsi không phải mối bận tâm của Coca-Cola cho đến năm 1941 và bằng sáng chế của Coca-Cola hết hạn năm 1906, gần ba năm sau khi bằng của Pepsi có hiệu lực. Chẳng công ty nào có thể khẳng định rằng đối phương đang ăn cắp bí mật kinh doanh của mình. Ngay cả ở thời điểm hiện tại, việc này cũng khó thực hiện. Mỗi bên có xuất phát điểm từ công thức thuộc về hai dược sỹ khác nhau, những người đã tạo ra công thức gần như cùng một thời điểm.
Nếu bây giờ Coca-Cola khởi kiện vì những tổn thất trong quá khứ thì điều đó sẽ không xảy ra được vì thời hạn hiệu lực với các khiếu nại yêu cầu chúng cần được đưa ra trong vòng ba năm. Vậy nên Coca-Cola chỉ có thể kiện Pepsi từ năm 1941 đến 1944.
Liệu Coca-Cola có dùng điều đó để đối phó với Pepsi không? Thời điểm Pepsi trở thành đối thủ đáng gờm thì sở hữu trí tuệ duy nhất mà Coca-Cola còn là bí mật công thức. Vì vậy, điều đó có thể, nhưng thú vị là Pepsi cũng có thể làm như vậy.
Một nhân viên của Coca-Cola là Joya Williams đã lấy cắp một lọ mẫu thử của Coca-Cola, thứ có khả năng tiết lộ “công thức bí mật” của họ vào năm 2006. Cô ta tìm cách bán cho Pepsi với giá 1,5 triệu USD. Thế nhưng Pepsi đã nộp Williams cho FBI khi nhận được lời đề nghị và cô bị kiện vì vi phạm luật bảo vệ bí mật kinh doanh. Cả thế giới bất ngờ trước động thái này bởi người ta vẫn luôn nghĩ rằng Pepsi sẽ không ngại trả giá để có được công thức của đối thủ. Tuy nhiên, có thể là vì Pepsi đã có bí mật kinh doanh của riêng mình và không hứng thú với việc làm suy yếu luật bí mật kinh doanh đang bảo vệ cả hai bên khỏi những đối thủ cạnh tranh mới.
